Zmętnienie soczewki czyli zaćma

Zmętnienie soczewki, zwane powszechnie kataraktą, powoduje powstawanie niewyraźnego, przymglonego obrazu, a w skrajnych sytuacjach utrudniającego bezpieczne poruszanie się. Zmętnienie soczewki to efekt zagęszczenia jej struktury w procesie fizjologicznego starzenia się całego organizmu. Prawidłowa soczewka umożliwia przystosowanie zdrowego oka do ostrego widzenia z daleka i bliska, czyli akomodacji. Zdolność akomodacji zmniejsza się po 40. roku życia. Pierwszymi objawami zmian w soczewce są trudności w dostosowaniu oka do łatwego przeniesienia wzroku z przedmiotów bliskich na dalekie i odwrotnie. Obserwuje się także spadek ostrości widzenia na odległość i w trakcie czytania. Ostrości tej nie można poprawić żadnymi szkłami korekcyjnymi.

Fot. sites.google.com

Przymglone widzenie daje uczucie widzenia przez brudne okulary. Oprócz tego objawu daje znać następny, tj. uczucie podwójnego widzenia jednym okiem. Początki zmętnień, a więc delikatnego przymglenia mogą pojawiać się już około 40. roku życia, najczęściej manifestują się po 60. Czasem zmętnienia soczewki oka są tak intesywne, że zauważa się białą przesłonę w świetle dziennym.

Rodzaje zaćmy

WRODZONA zauważalna w momencie narodzin - to następstwo zaburzeń genetycznych. Pierwszym objawem jest biała źrenica. Czynnikami powodującymi mogą być przebyte przez matkę choroby zakaźne.

NABYTA - to objaw starzenia się organizmu w przebiegu chorób ogólnych zmian w soczewce, m.in. metabolicznych i urazowych lub na skutek zadziałania szkodliwych czynników fizykochemicznych zewnętrznych, jak np. promieniowanie jonizujące.

STARCZA występuje najczęściej jako zaćma początkowa, dojrzała lub przejrzała.

METABOLICZNA pojawia się głównie w przypadku cukrzycy i może przebiegać jako typowa zaćma starcza, ale pojawia się wcześniej i rozwija szybciej lub jako zaćma cukrzycowa właściwa, wynikająca z zaburzeń uwodnienia soczewki w wyniku znacznych zaburzeń metabolicznych. Typ zaćmy cukrzycowej najwyraźniej widać w cukrzycy młodzieńczej.

Leczenie zaćmy
Ponieważ zmętnienie soczewki prowadzi do praktycznej ślepoty, czyli stanu upośledzenia życia, działania medyczne powinny być szybkie i skuteczne. W przypadku tego schorzenia nie istnieją żadne leki, które mogą cofnąć zmętnienie, a jedynie spowolnić proces chorobowy. Skuteczną metodą jest tylko zabieg operacyjny.

Wskazaniem do usunięcia zaćmy jest stopień zaawansowania zmian w soczewce, ale głównie potrzeba widzenia, jak też wykonywany przez chorych zawód. Są przypadki, kiedy zaćmę trzeba szybko usunąć, na przykład w retinopatii cukrzycowej, gdzie zmiany na dnie oka wymagają często pilnego zabiegu fotokoagulacji laserowej. Również konieczność wykonywania intensywnego laserowania w dłuższym czasie, przy postępujących zmętnieniach jest wskazaniem do przyspieszenia operacji. Po operacji zaćmy można kontynuować fotokoagulację laserową siatkówki tak, by postępujące zmiany, np. cukrzycowe, w plamce i ciele szklistym nie zaburzały dobrego efektu pooperacyjnego.
Zmętnieniu soczewki nie towarzyszą ani bóle, ani przekrwienia oka. W początkowym stadium, gdy choroba dotyczy jednego oka, może być niezauważalna. Chorzy zwykle zgłaszają się do okulisty, kiedy zaczynają się kłopoty z widzeniem.

Oprac. Ireneusz Gesinowski